خريد کريم خاني

راهنماي گردش و خريد در بازار وکيل شيراز
 

بازار شيراز يکي از زيباترين بازارهاي ايران است که در کنار مسجد و حمام وکيل به دستور کريم خان زند در شرق ميان شهرداري شيراز ساخته شد. اين بازار خوش طر ح و نقش که تقريبا 300 سال عمر دارد. همان بازاري است که بازرگانان در امنيتي که کريم خان فراهم کرده بود، در حجره هايش تجارت داخلي و خارجي شان را سامان مي دادند.
امروز هم بازار وکيل تقريبا همان کارکرد را دارد، تاجران همچنان مشغول فروش اجناس شان هستند اما با گذشته تفاوت دارد.
گردشگراني که به بازار قدم مي گذارند، فقط تاجر نيستند، غيراز تماشاي معماري زيباي اينجا هواي خريد سوغات اين شهر را دارند؛ اشيائي که عمر مهارت ساخت شان حتي بيشتر از خود بازار است، از دستباف هاي عشايري استان فارس گرفته تا معرق و ميناکاري.

خوردني ها و بردني ها
 

در قسمت چهارسوق، هم کلوچه سنتي شيرازي و هم حلواي مسقطي لاري ها فروخته مي شود. نان برنجي فسايي ها را هم که به نان فسايي معروف است در شيريني فروشي هاي اين بخش بازار مي توانيد بخريد. اگر هم گرسنه هستيد سراي مشير را ادامه بدهيد تا به رستوران سراي مهر برسيد.

از چهار راه تا بازار
 

وارد شيراز که شديد، ساده ترين راه رفتن به چهارراه معروف زند است. پس از اينکه از ميدان شهرداري و از کنار ارگ زيباي کريم خاني گذشتيد، به بازار وکيل مي رسيد. سمت راست شما بازار جنوبي و سمت چپ بازار شمالي قرار دارد. بيشتر گردشگراني که قصد ديدن و خريد از بازار وکيل را دارند قسمت جنوبي بازار را ترجيح مي دهند ؛ همان بازاري که به حرم شاه چراغ (ع) ختم مي شود. اگرچه بازار شمالي که به دروازه اصفهان ختم مي شود، هم به خاطر قرار گرفتن آرامگاه زيباي «ابو عبدالله محمد بن خفيف شيرازي» از عرفاي قرن سوم و چهارم و همين طور تيمچه هاي زيبا و کاشيکاري هاي منحصر به فرد شيرازي ديدن دارد. با وجود آنکه بازار شمالي هم ديدني است، اما اين بازار سازه هاي تازه ساز بيشتري دارد و بيشتر مغازه هاي آن هم عمده فروشي است ؛ به همين دليل است که بازار جنوبي طرفداران بيشتري دارد.

چهارسوق با عطر نسترن
 

*- مهم ترين نکته براي خريد در بازار وکيل اين است که ساعات کار اين بازار صبح ها از هشت صبح تا يک بعدازظهر و عصرها از چهارتا هشت شب است. اگر غير از اين ساعات به بازار وکيل برويد، قطعا به در بسته خواهيد خورد.
*- بايد بازار گردي را از بازار جنوبي شروع کنيد ؛ چون بيشتر مغازه هاي بازار شمالي عمده فروشي هستند و اين بازار معماري جديدتري هم دارد. اولين قسمتي که در بازار جنوبي به آن مي رسيد، نقطه مرکزي بازار يا چهارسوق زيباي آن است که در محل تقاطع دو رشته بازار ساخته شده. اين بخش از بازار به شکل هشت ضلعي است و گنبد بزرگ و مرتفعي روي آن بنا شده است.
*- قبل از ورود به سراي مشير حتما سر در بسيار زيباي آن را تماشا کنيد. سرايي که در دوره قاجاريه توسط ميرزا «ابوالحسن خان مشيرالملک» بناگذاري شده. البته قبل از ورود به بازار با خوردن فالوده شيرازي خستگي را از تن خود بيرون کنيد، در کنار ورودي سرا در يک بستني فروشي سنتي. اگر مي خواهيد در سراي مشير هم عکس بيندازيد، به شما کنار حوض وسط حياط را سفارش مي کنيم اما زاويه دوربين را طوري انتخاب کنيد که کاشي هاي طبقه دوم هم در عکس باشد.
*- اگر راهروي جنوب شرقي پر از عتيق سراي مشير را ادامه دهيد، به يک رستوران سنتي مي رسيد و مي توانيد غذاي سنتي و فالوده شيرازي بخوريد. بعد از آن هم به محله اسحاق بيک و مدرسه خان مي رسيد که محل تدريس ملاصدرا بوده.
*- اگر شما به عرقيات معروف شيراز هم علاقه داريد بازار وکيل را به شما پيشنهاد نمي کنيم بلکه مي توانيد عرقيات معروف شيراز را از پشت ارگ کريم خاني تهيه کنيد. معروف ترين عرق شيرازي ها بيد، کاسني و نسترن است.

جنس اصل شيرازي
 

*- خاتم کاري: هنرمند خاتم کار «عبدالحميد عدالت شيرازي» اينجا نشسته و مشغول کار است. خانم هايي برچوب و استخوان و برنز. تفاوت خريد خاتم از اين غرفه و سراي مشير در اين است که در اينجا خيالتان راحت است خاتم اصل شيراز را به خانه مي بريد، در صورتي که بيشتر خاتم هاي عرضه شده در سراي مشير اگر چيني نباشد، اصفهاني هستند. تفاوت خاتم شيراز با اصفهان در اين است که ضخامت لايه هاي خاتم شيراز زياد و قابل مرمت است و چندين لايه فلز مس هم دارد که خاتم را از کناره ها حفظ مي کند.
*- منبت کاري: منبت شيرازي يکي از منبت هاي معروف ايران است. در اين غرفه مي توانيد سبک شيراز و سبک آباده را هم بخريد.
*- قلم زني: قلم زني شيرازي هم از ديگر صنايع دستي معروف شيراز است. در سبک قلم زني شيراز علاوه بر قلم زني حکاکي هم مي شوند که وقتي به ظرف قلم کاري شده نگاه کنيد، جاي حکاکي ها برق مي زند.
*- پيکرتراشي: در اين غرفه شما مي توانيد انواع حجاري ها روي سنگ را هم بخريد يا سفارش دهيد. در اين غرفه مي توانيد پيکر تراشي چوب را در زيباترين شکل خود ببينيد. تصاوير پيکر تراشي ها هم سنتي و هم انتزاعي هستند. همه اين هنرها به اضافه هنر ابريشم دوزي و پرچم دوزي و همين طور «گره چيني» و هنر سوخت روي چرم را مي توانيد کنار هم ببينيد.

سرايي پر از جواهر
 

در راهروي جنوب شرقي سراي مشير که وارد شويد، يک عالم جنس عتيقه از انگشتر گرفته تا انفيه دان را خواهيد ديد. سراي مشير يک راسته جواهرات دارد که محل خوبي براي خريد تزئينات ميناکاري شده است. البته اين ميناکاري ها را درغرفه حمام وکيل هم مي توانيد بخريد.

همه رقم هنر دست
 

*- دستباف ها : اگر به خريد گبه يا همان فرش دستباف معروف عشاير علاقه داريد، به چهارسوق بازار برويد. البته قيمت گبه کمي گران است. هر متر از گبه 300 تا 400 هزار تومان قيمت دارد. بنابراين شما اگر بخواهيد يک گبه شش متري بخريد، بايد حدود 2 ميليون تومان هزينه کنيد. اگر پول خريد گبه را نداريد، گليم عشاير با نقش و نگارهايي از طبيعت الهام گرفته شده، مي تواند جايگزين خوبي باشد، اگرچه نرمي و لطافت گبه را ندارند. هر متر گليم را بين 80 تا 130 هزار تومان مي توانيد بخريد. فرش هاي قاب گرفته منقش به آيات قرآن و نقش هاي متنوع ديگر هم از محصولاتي است که در چهارسوق فراوان پيدا مي شود. قاب فرش هايي که قيمت آنها از 200 هزار تومان شروع مي شود ؛ و تا بالاتر از يک ميليون تومان مي رسد.
*- پاچه : از بازار وکيل مي توانيد پارچه هاي رنگارنگ عشاير فارس را هم بخريد. از سمت چهارسوق که به سمت سراي مشير برويد، سمت راست شما بازاري وجود دارد که به بازار و راسته شمشير گرها معروف است. پارچه وخياط هم کنار همند. يکي دو مغازه اول را که رد کنيد، خانم هاي خياط ماهري منتظر شما هستند که اگر بخواهيد، از اين پارچه ها يک لباس زيباي عشاير برايتان مي دوزند پيشنهاد ما اين است که قبل از خروج از راسته شمشيرگرها، هم به تماشاي تيمچه زيباي راسته برويد و هم در انتهاي آن به مسجد تاريخي وکيل و موزه فرش حمام وکيل و غرفه صنايع دستي آنجا سري بزنيد.
*- سراي مشير : به انتهاي بازار وکيل که برسيد، سمت چپ شما سراي مشير قرار دارد. در سراي مشير از شير مرغ تا جان آدميزاد را مي توانيد پيدا کنيد. خاتم کاري، سنگ هاي تزئيني، عتيقه، قلم زني، پارچه هاي تزئيني، انگشتري و بدليجات و هر آنچه شما فکرش را کنيد. متأسفانه اجناس چيني به سراي مشير هم آمده اند اما هنوز هم در ميان اجناس اينجا مي توانيد صنايع دستي اصل شيرازي پيدا کنيد. براي خريد خاتم در سراي مشير بايد خيلي دقت کنيد که خاتم اصل شيراز را به شما بدهند، خاتم هايي به روي تخته نرد و شطرنج هاي زيبا که در ويترين ها جاسازي شده اند. دکان بزرگي در ورودي بازار سمت چپ حوض است که نبايد آن را از دست داد و سقف زيبايي دارد ؛ سقفي با کاشي مسحور کننده و زيبا.

بوي بهار نارنج
 

*- گلبرگ بهار نارنج از سوغاتي هايي است که بهترين را فقط در شيراز مي توانيد پيدا کنيد. از بهار نارنج براي مربا و هم معطر کردن چاي استفاده مي کنند. خلال نارنج شيراز هم خيلي معروف است. اين چاشني را مي توانيد براي درست کردن مربا و شيرين پلو به کار ببريد. به شما پونه کوهي شيراز را پيشنهاد مي کنيم که خود شيرازي ها آن را براي ماست و دوغ استفاده مي کنند. اگر هم در گردشگري هستيد که از جوش صورت رنج مي بريد، گلنار فارس را پيشنهاد مي کنيم که اگر اين گل قرمز را پودر کنيد و با ماست يا آبليمو روي پوست بگذاريد، تأثيرش را خواهيد ديد. از نان بوخه شيرازي هم غفلت نکنيد. اين نان خوشمزه را مي توانيد از خود بازار تهيه کنيد. البته در داخل بازار هم عطاري هايي وجود دارد که هم به زبان انگليسي تسلط دارند و هم تجربه کافي در اين رشته و اجناس متنوع دارند.
توضيح عکس:

روزي روزگاري جنگو
 

عکاسي در بازار وکيل کار راحتي است. هر جاي بازار که بايستيد، عکاس مي تواند شما را داخل يک قاب زيبا جا بدهد.
درهاي چوبي بازار، ويترين رنگا رنگ دکان ها يا مرداني که با لباس و کلاه و اسلحه در مواقع خاص در بازار ظاهر مي شوند. اما اگر از ما مي شنويد، سراي زيباي مشير با آن حوض زيباي وسطش را براي عکس يادگاري از دست ندهيد.
- هر جاي شيراز که باشيد، مي توانيد به راحتي با تاکسي به چهار راه زند برسيد يا مي توانيد تا مقصد دربست بگيريد.
- بهتر است گردش در بازار وکيل را از بازار جنوبي آغاز کنيد، گردشي که يک نيم روز از شما زمان مي گيرد
- براي شما که مي خواهيد صنايع دستي خوب شيرازي را سوغات ببريد، بهترين محل غرفه حمام وکيل است. در آنجا يکي از معروف ترين هنرمندان شيراز با سابقه اي بيش از 40 سال منتظر شماست . خوبي خريد از اين بازارچه آن است که مي توانيد مطمئن باشيد که اصل جنس را سوغات مي بريد.
- از چين تا شيراز
اجناس چيني حتي ويترين دکان هاي بازار وکيل را هم اشغال کرده اند. اما داخل دکان که شويد در ظرف هايي کوچک مسي گوشه گوشه دکان، مي توانيد اجناس قديمي نابي پيدا کنيد.
- در بازار وکيل شيراز مي توانيد هر چيزي بخريد. از خوردني هاي خوشمزه گرفته تا اجناس قديمي که تا به حال نديده ايد.
- پيشنهاد ما اين است که قبل از ورود به بازار، سري به عطارهاي سنتي شيراز بزنيد و حتما انواع سبزي ها و ادويه هاي خوش رنگ و معطر شيرازي را خريد کنيد.
- طبيعت ، داخل بازار
پارچه هاي براق و پولک دار، راسته پارچه فروشي هاي بازار وکيل را مثل طبيعت رنگا رنگ کرده اند، همان طبيعتي که عشاير منطقه ساکنش هستند ورنگ و نقش لباس هايشان را از آن الهام مي گيرند.
- چهار سوق ثروتمند
چهار سوق بازار وکيل همان جايي است که عاشقان دستباف هاي استان فارس را يک جا جمع مي کند. غير از معماري زيباي اين بخش ، از زيبايي فرش و گليم و گبه هاي اينجا دهانتان باز مي ماند. اگر به آنجا رفتيد و قصد خريد داشتيد، حتما پول کافي با خودتان ببريد.
برگرفته از مجله سرزمين من شماره 26 پياپي ؛ شماره جديد 6